Sens życia
„Sens życia nikomu nie zostaje ofiarowany. Każdy musi go zdobywać i tworzyć.” – Antoine de Saint-Exupery.
Aby dowiedzieć się, kim jestem, muszę odkryć sens mojego życia. Przychodzą takie momenty, kiedy człowiek zastanawia się nad sensem życia w ogóle, w tym życia własnego. Może stać się to przy okazji ważnego wydarzenia, ciężkich doświadczeń lub po prostu refleksji nad codziennością. Sens życiu nadaje autor życia. Nie może tego za nas nikt zrobić, bo nie ma jedynej słusznej wizji sensu życia.
Na pewno wewnętrzne przekonanie: „ moje życie ma sens, żyję w konkretnym celu, mam misję w życiu, jestem potrzebny, kochany” – jest nieodzownym fundamentem każdej egzystencji, pozwala na spokój, radość, poczucie, że ma się swoje miejsce na ziemi.
Wielu ludzi nie szuka sensu życia. Ludzie ci balansują pomiędzy sensem a bezsensem życia przechylając się raz na jedną, raz na drugą stronę. Huśtawka ta wynika z braku decyzji, bo dla niektórych poszukiwanie sensu życia może jest zbyt ryzykowne. Zawsze za wahaniem kryje się lęk. Tym razem prawdziwy lęk przed tym, czy aby to życie naprawdę nie jest pozbawione sensu…
Najczęściej dotykamy bezsensu życia w sytuacjach trudnych, gdy czujemy się samotni, może niekochani, nieprzydatni. W większości tych przypadków nasze stany wywołane są wrażeniami (a nie faktami) wynikającymi z przytłoczenia, napięcia, niepowodzeń. Stałe poczucie bezsensu życia powoduje bardzo nieprzyjemny i przykry stan. Człowieka ogarnia zniechęcenie, rozpacz, brak aktywności, depresja. Wtedy warto zwrócić się o pomoc.
Wartości
Zastanawiając się nad tym, kim jestem, trzeba zapytać się jakimi wartościami się kieruję.
Od dzieciństwa jesteśmy wychowywaniu w duchu wartości, jawnych lub ukrytych. Jawne to takie, o których rodzice, osoby ważne i bliskie mówiły wprost. Często jawne wartości wiążą się z prawdą, uczciwością, dobrem, miłością, poszanowaniem człowieka, rodziny. Nawiązują do ideałów, wartości społecznie uznawanych i akceptowanych, choć w dużej mierze zależą od kręgu kulturowego, religijnego. Ukryte wartości to te, które są przekazywane nie wprost, między wierszami, poprzez sytuacje, zdarzenia. Może to być spryt, hołd pracy, schludność, dobrobyt.
Wartości pozwalają człowiekowi kierować swoim życiem, wybierać to, co jest w nim ważne, realizować siebie w zgodzie ze sobą. Pomagają w odpowiedzi na pytanie kim jestem, jaki jestem? Niektórzy wraz z procesem dojrzewania uczą się wybierać świadomie własne wartości, odkrywają swoją hierarchię. Czasem obalają wartości przekazane od rodziców, zwłaszcza te ukryte, dobierają własne, uczą się żyć według nich, rozumieją swój dyskomfort, gdy je łamią. Spotkania z psychologiem pomocne są w tych poszukiwaniach.
Cele
Cele motywują człowieka do rozwoju, osiągania tego co ważne, pomagają w odpowiedzi na pytanie kim jestem, do czego dążę.
Zachowanie człowieka jest zazwyczaj celowe. Tak jesteśmy niejako zaprojektowani, że celowość warunkuje nasze działania, myślenie, życie. Od najmłodszych lat jesteśmy uczeni stawiać sobie cele np. ładny zamek z piasku, przedstawienie szkolne, egzamin gimnazjalny, maturalny, studia, dobra praca.
Czasami okazuje się jednak, że niektóre z posiadanych celów nie służą człowiekowi, nie dają radości, satysfakcji a jednocześnie zmuszają do podejmowania aktywności, aby je osiągnąć. Jest to czas, kiedy należy poddać rewizji własne cele, ustalić te, które naprawdę są ważne i warunkują dobre życie.
Dobrze obrany cel w życiu staje się motorem do rozwoju, pełnego życia, staje się źródłem siły i motywacji. Każdy człowiek może poprzez różne cele realizować się. Ważne, by znaleźć ten właściwy. Jak? Poprzez rozważanie, obserwację, rozmowę z osobami bliskimi, zbliżaniem się do siebie samego.
Kompleksy
Od najmłodszych lat dowiadujemy się kim jesteśmy, rzadziej, kim możemy być. Budujemy obraz siebie.
Razem z obrazem siebie budujemy podwaliny kompleksów. Pierwsze zręby obrazu siebie tworzą się w dzieciństwie. Można powiedzieć, że początki stanowią informacje o nas przychodzące ze świata, od rodziców, nauczycieli, bliskich osób. Uczymy się od nich, jacy jesteśmy, jacy powinniśmy być, jacy nie możemy być.
Nieustanne, zwłaszcza w okresie dojrzewania, porównujemy siebie z wzorcami, ideałami piękna, osobowości, powodzenia, nasza wartość jest warunkowana. W porównaniach tych, ponieważ najczęściej są bardzo ostre i subiektywne, nie wypadamy najlepiej. Rodzi się niezadowolenie z siebie – kompleksy – i niestety ten proces odbiera nam ogromne zasoby energii.
Skoro czujemy się gorsi od innych pod jakimkolwiek względem i rzutuje to na nasze samopoczucie z miejsca skazujemy się na porażkę. Oczywiście jasne jest, że istnieją dziedziny, umiejętności, cechy w których inni są po prostu lepsi od nas i odwrotnie.
Jeśli zatem fakt, że skaczę na nartach gorzej od mistrza świata, nie powoduje mojego dyskomfortu, to wszystko w porządku, gorzej gdy od tego faktu uzależniam swoje poczucie wartości. Analogicznie jest z wszystkimi innymi sytuacjami, gdy kompleksy się pojawiają lub nie.
Każdy z nas ma obszary, w których jest szczególnie wrażliwy i podatny na pojawianie się kompleksów np. poczucie bycia głupim, nieatrakcyjnym, niezaradnym, zbyt niskim… Były takie zdarzenia w życiu, przekazy od osób ważnych, które powiązały naszą wartość z tymi cechami, stanami. W sytuacjach, w których pojawiają się skojarzenia, uaktywniają się też kompleksy i cała gama nieprzyjemnych odczuć, które rzutują na nasz obraz, na relacje, na radość z życia. Z kompleksów można wyjść, trzeba tylko rozpocząć walkę o swoją wewnętrzną wartość.
Kryzys
Na pytanie kim jestem najczęściej szukamy odpowiedzi w sytuacjach trudnych. Człowiek jest w stanie wiele udźwignąć, ale przychodzi taki czas, takie zdarzenie, które go w pewnym sensie łamie.
Stan załamania jest naturalną reakcją człowieka na sytuacje trudne, zdarza się każdemu. Kryzys jest ostrym stanem zaburzenia równowagi psychicznej spowodowanym konfrontacją z krytycznym wydarzeniem (Caplan, Lindemann, Erikson). Osoba w kryzysie przeżywa przejściowy stan nierównowagi, silnego dyskomfortu, zagubienia, jest to czas kiedy dotychczasowe metody rozwiązywania problemów nie sprawdzają się.
Wydarzeniami krytycznymi o zabarwieniu emocjonalnym negatywnym mogą m.in. być: choroba, śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, zmiana miejsca zamieszkania, zdrada, wypadek drogowy, zaś o zabarwieniu pozytywnym – ślub, narodziny dziecka.
Wydarzenia te wywierają na człowieku konieczność zmiany dotychczasowego funkcjonowania, wymagają istotnych zmian i decyzji w konkretnym czasie. Trudno się przystosować, zwłaszcza jeśli wydarzenie jest bardzo intensywnie lub pojawia się wiele wydarzeń w tym samym czasie, według powiedzenia – „nieszczęścia chodzą parami”.
O ile sam kryzys wiąże się z nieprzyjemnym stanem, jego rozwiązanie może być dla człowieka wartościowe lub zagrażające. Długotrwały kryzys, kończące się zasoby energii, nasilająca się rozpacz czy depresja mogą doprowadzić do myśli lub prób samobójczych. Przy pierwszych oznakach należy zwrócić się o pomoc.
Kryzys może również przynieść wiele korzyści – rozwój, wzmocnienie osobowości, ustalenie nowej hierarchii wartości, wypracowanie nowych strategii, poczucie sukcesu i zwycięstwa. Tym, co powoduje, jakie korzyści czy straty przynosi kryzys, decyduje sam człowiek, ale również mają w tym udział osoby, które mu pomagają w przeżywaniu kryzysu.
Jeśli czujesz, ze jesteś w sytuacji kryzysu, trudno Ci w życiu i trudno z samym sobą, czekamy na Ciebie w „Strefie Zmiany”.
W czym możemy Ci pomóc?